Keutenberg

Ecotuin


Tomaten


Solanum lycopersicum

Tomaten kweken is een prachtige bezigheid. Je kan pech hebben als je een kille natte zomer hebt want dan zit er al gauw phytophtora infestans in en dan kun je de handel opdoeken. Tomaten houden in ons klimaat niet van veel vocht. Zorg voor voldoende beluchting en zet ze niet te kort bij elkaar. Als je water geeft dan niet direct op de wortelsteel maar op bescheiden afstand. Een omgekeerde fles zonder bodem een decimeter de grond in vlakbij de wortel en daarin water gieten is een mooi hulpmiddel. Veel tuinders maken een doorzichtige overkapping zodat de regen er niet bij kan. Dat doen wij niet, wel trillen we de planten na een stevige regenbui als we tijd hebben. Voor de zekerheid hebben we ook in een kasje tomaten staan. In combinatie met sierbonen (rode bloemen en later fijne soepbonen) kun je de teelt ook nog eens fraai maken zodat je eetbare tuin een siertuin is.

In onze tuin staan elk jaar ongeveer 40 soorten tomaten die aan een stam of struik groeien. Ook hebben wij tomaten in verschillende vormen; cherry, vlees, roma, rond. Ook in de kas kweken we tomaten, zie YouTube: tomaten in de kas.
Op deze foto van links naar rechts: gele teton de venus, kruising, groene Russische vleestomaat.

Hierboven van links naar rechts reizigerstomaat (omdat je stukken kan afbreken en de rest op je reis kan bewaren voor later), ossenhart (zo groot als...) met minibesjes (ideaal om kinderen te verleiden tot het eten van tomaten)  en een ananas noire (vanwege de kleur). Zie ook YouTube: tomatenfesst in ecotuin Keutenberg.

Zo nu en dan is het leuk om een nieuwe soort te proberen. Ruilen met andere tuinders is een leuke bezigheid omdat je nieuwe kennis op doet. Maar het is ook leuk om van de soorten, die het afgelopen jaar goed geproduceerd hebben, zelf zaden te winnen. Het gevaar is wel dat je zaden van kruisingen krijgt, maar dat kun je voorkomen door de (eerste) bloempjes van één plant zelf te bestuiven. Oogst dan één van de eerste rijpe tomaten van die plant dan is de kans op kruisbestuiving het kleinst. (heb je toch een kruising, wie weet, ben je dan de trotse bezitter van een nieuwe soort.....) Doe de rijpe tomaat in een potje en zet de staafmixer een paar seconde op de tomaat. Geen angst, de zaadjes worden nog beschermd door een gelatine-laagje dat er voor zorgt dat ze niet beschadigen. Laat dit potje in een warme ruimte drie dagen staan, ook al komt er wat schimmel op. Spoel dan in een zeef de zaadjes schoon. Doe de zaadjes in een glas met water, die kiemkrachtige zakken naar de bodem, de onbevruchte zaadjes blijven drijven en kun je weg doen. Vervolgens de zaadjes goed drogen, een een papieren zakje droog en donker bewaren. We hebben er ook een video van gemaakt, klik op tomatenzaad.

Het beste is om tomatenzaadjes begin april voor te zaaien in potjes met losse vruchtbare grond. Tomatenzaden zijn 'lichtkiemers' zorg dus dat de potjes op een lichte plaats staan met temperatuur boven de 20 graden (bijvoorbeeld voor het raam).
Wij doen in elk potje een paar zaadjes en als er meer in het potje uitkomen dan laten we er eentje staan. De andere kun je proberen in een nieuw potje te laten groeien. Plantjes die niet direct goed groeien en achter blijven op de rest van hun soortgenoten zullen waarschijnlijk niet goed uitgroeien en zijn de moeite niet waard. Wij zaaien eerst in kleine potjes voor en daarna zetten we de goede groeiers in een grotere pot (12 cm doorsnede). Dit doen we als na de kiemblaadjes al duidelijk de daadwerkelijke blaadjes zichtbaar worden. Probeer met het verpotten de kleine plantjes met wortel in hun grond zo voorzichtig mogelijk in de grotere pot te krijgen, niet bij de stengel vasthouden.
Vanaf mei, kijk op de langdurige weersverwachting of de nachten niet kouder dan 4 graden zijn en zonder bodemvorst, kun je de planten buiten zetten (twijfel je dan wacht je gewoon nog een aantal dagen). Tomaten hebben graag vruchtbare grond. De wortels hebben graag een vochtige bodem, maar zeker niet nat.
De meeste tomaten moet je dieven. Dat zijn kleine scheutjes die in oksels van van de bladen ontstaan. Als je die niet weg neemt dan groeien de tomaten niet volwaardig uit. Dit kun je met een beetje nagel aan je duim of wijsvinger makkelijk doen. (probeer eens één zij-scheut in zo'n oksel te laten doorgroeien en kijk wat gebeurt)
Echt rijpe tomaten zijn pas echt lekker dus pluk niet te vroeg.

Bepaalde tomaten, zoals Pomodoro San Marzano (2), zijn ideaal om te drogen. Dat kan als we droog weer met veel zon hebben ook buiten, maar nadrogen is toch nodig. Droogmolens zijn makkelijk te krijgen in huishoudwinkels maar ook op internet. (ook handig voor andere groentes of fruit) Snij de tomaten in schijfjes, leg ze in een vergiet, laat overtollig vocht eventueel in weg lopen en maak daar eventueel tomatensoep van.
Doe ze dan op de plateautjes van de droogmolen en strooi er zout op. Laat dat intrekken, draai ze om en bestrooi de andere kant ook met wat zout. Droog op 50 graden enige uren totdat ze 'handdroog' zijn. (dit kan lang duren)
Nu kunnen ze de potjes in. Maak de potjes schoon met sodawater. Met schoon water naspoelen. Leg de gedroogde schijfjes tomaat plat in de potjes en vul het potje zo, dat ze onder de olie blijven. Gebruik zonnebloemolie (lichtere smaak) of olijfolie (krachtigere smaak). Wij verwarmen de olie tot tegen de 100 graden voor extra houdbaarheid. Draai de deksel in eerste instantie lichtjes vast en na een halve minuut, als de lucht in het potje heet en uitgezet is, stevig vast. Zeker een jaar houdbaar.

Alle soorten tomaten kun je houdbaar maken door te wekken. Invriezen kan ook, maar dat kost veel diepvriesruimte. Hier één methode:
Doe de gewassen tomaten in een grote soeppan, waarbij je de grote tomaten kan doorsnijden. Bodempje water tegen het aanbranden. Breng dit aan de kook en roer regelmatig. Als de tomaten aan de kook zijn laat ze dan nog een kwartiertje doorkoken. Dan gaat bij ons de staafmixer er over heen totdat alles vloeibaar is (ongeveer 3 - 5 minuten). Vervolgens zeven we het geheel zodat de harde velletjes en pitten er uit gehaald worden.
Daarna weer aan de kook brengen en dan in potten doen (schoongemaakt met heet sodawater en schoon gespoeld met schoon water). Direct deksel los er op en na een halve minuut strak draaien. Pot ongeveer 5 minuten op zijn kop plaatsen en dan rechtop onder een doek laten afkoelen.
Je kunt er ook kruiden, uien e.d. mee laten koken voor een extra smaakje, voor als je kant en klare soep wil maken of pastasaus.

In deze mand vind je een selectie van de vele soorten tomaten die in onze tuin staan. Wij hopen dat deze tuinblog je interesse in tomaten heeft opgewekt.


Terug naar 'Ecotuin uitgelicht'.